تأثیر موسیقی بر فعالیت مغزی

موسیقی یک هنر است  و تحقیقات نشان داده است موسیقی می‌تواند از طریق صداها و ریتم‌ها بر مغز که یکی از حساس‌ترین و پیچیده‌ترین اعضای بدن انسان است، اثر شگفت انگیزی داشته باشد.

اما تأثیر موسیـقی بر فعالیت مغزی با توجه به سبک موسیقی، تجربه شخصی، و وضعیت عاطفی فرد در زمان گوش دادن به موسیـقی بستگی دارد.

برای مثال، موسیقی می تواند فعالیت در مناطق مختلف مغز را تحریک کند، از جمله قشر شنوایی، قشر حرکتی و مناطق عاطفی. همچنین، موسیـقی می تواند پاسخ های احساسی و عاطفی در مغز را تحریک کند و عواطف مختلف را به وجود آورد، از جمله شادی، اضطراب، آرامش و هیجان.

تأثیرات موسیـقی بر فعالیت مغزی قابل تغییر و مطابق با تجربه ها و آموزش است.

تاثیر موسیقی بر ذهن از نظر علمی

گوش دادن به موسیـقی می‌تواند تأثیرات بسیار مثبتی بر روی روحیه و وضعیت ذهنی افراد داشته باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که گوش دادن به موسیـقی می‌تواند تغییرات فیزیولوژیکی مثل سرخوشی و آرامش را ایجاد کند و هورمون‌هایی مانند اندورفین و سروتونین را در مغز آزاد کند.

 

اندورفین‌ها هورمون‌های طبیعی هستند که در کاهش درد و احساس راحتی نقش دارند. همچنین، سروتونین که به عنوان یک هورمون خوشحالی شناخته می‌شود، نقش مهمی در بهبود حالت مزاجی و کاهش اضطراب دارد.

همچنین، موسیقی به عنوان یک درمان طبیعی می‌تواند در کاهش استرس و اضطراب نیز موثر باشد. گوش دادن به موسیـقی آرامش‌بخش و ملایم می‌تواند فشارهای روحی را کاهش داده و بهبود وضعیت ذهنی را به ارمغان آورد.

در بررسی‌های مختلف، تأثیر موسیقی بر امواج مغزی در حین گوش دادن به آن مطالعه شده است.

طی یک بررسی اثر موسیـقی بر امواج مغزی مطالعه الکتروانسفالوگرافی کمی، مشخص شده است که ارتعاشات صدا پرده گوش را غلغلک می‌دهند.

الکتروانسفالوگرافی (Electroencephalography یا EEG) یک روش غیرتهاجمی است که برای ثبت فعالیت الکتریکی مغز استفاده می‌شود.

در واقع، ارتعاشات صوتی که به پرده گوش می‌رسند، توسط گوش تحت تأثیر قرار می‌گیرند و به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌شوند. برای توضیح بیشتر، باید به ساختار و عملکرد گوش اشاره کنیم.

گوش یک سازمان پیچیده است که متشکل از سه بخش اصلی است:

گوش خارجی شامل لاله گوش و کانال صوتی (جمجمه) است که ارتعاشات صوتی را از محیط جمع آوری می‌کند و به گوش میانی منتقل می‌کند.

 

صدا پس از ورود از لاله گوش به مجرای گوش، به مجموعه‌ای از سه استوانه کوچک به نام استخوانچه‌ها (Ossicles) منتقل می‌شود. امواج صوتی به لنف کوشلی (Cochlear fluid) منتقل شده و از طریق پروسه‌های حسی در دیواره‌های پنجه گوش تشخیص داده می‌شوند.

 

در نهایت، در گوش داخلی، ارتعاشات صوتی توسط اعضای حسی (شبکه‌های نورونی) که درون گوش داخلی قرار دارند، به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌شوند.

این سیگنال‌های الکتریکی سپس توسط عناصر حسی موجود در گوش داخلی (مانند سلول‌های شعاعی و سلول‌های مویی) تشخیص داده می‌شوند و به طور نهایی به سیستم عصبی مرکزی ارسال می‌شوند.

بنابراین، ارتعاشات صوتی که به پرده گوش می‌رسند، توسط سازمان گوش تبدیل به سیگنال‌های الکتریکی می‌شوند که سپس به سیستم عصبی انتقال می‌یابند. این سیگنال‌های الکتریکی برای پردازش بیشتر در مغز وارد می‌شوند و نهایتاً به تجربه شنیداری و ادراک تبدیل می‌شوند.

چگونگی تاثیر انواع موسیقی بر ذهن

همچنین نوع موسیقی که شنیده می‌شود، می‌تواند تأثیرات مختلفی روی عملکرد ذهن داشته باشد. هر فرد ممکن است به سبک موسیـقی مختلفی علاقه داشته باشد و واکنش های مغزی نیز می تواند بین افراد متفاوت باشد.

در این مقاله از ایرانگرد به معرفی انواع موسیـقی و چگونگی تاثیر آنها بر ذهن اشاره می کنیم:

 

1. موسیقی کلاسیک:

مطالعات نشان داده است که گوش دادن به موسیـقی کلاسیک، بهبود حافظه و تمرکز را در افراد افزایش می‌دهد. صداهای آرام و هارمونیک در این نوع موسیـقی، باعث آرامش و تمرکز ذهنی می‌شوند.

 

2. موسیقی سنتی:

موسیـقی سنتی از فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف جهان الهام گرفته شده است. این نوع موسیقی، قادر است بر تمرکز و خلاقیت ذهن تأثیر بگذارد. همچنین، گوش دادن به موسیـقی سنتی می‌تواند بهبود حالت روحی و کاهش استرس را نیز به همراه داشته باشد.

 

3. موسیقی پاپ:

موسیقی پاپ با ریتم‌های زنده و آهنگ‌های پرانرژی شناخته می‌شود. این نوع موسیـقی قادر است احساسات را در افراد تحریک کند و انرژی را افزایش دهد. در برخی موارد، گوش دادن به موسیـقی پاپ ممکن است تمرکز را کاهش داده و منجر به پراکنده شدن ذهن شود.

 

4. موسیقی آرامش‌بخش:

موسیـقی آرامش‌بخش شامل صداها و ریتم‌های آرام و آرامش‌بخش است. گوش دادن به این نوع موسیـقی می‌تواند استرس را کاهش داده و ذهن را به حالت آرامش برساند. همچنین، موسیقی آرامش‌بخش می‌تواند تمرکز را افزایش داده و بهبود حافظه را تسهیل کند.

 

5. موسیقی راک:

موسیقی راک با ریتم‌های سریع و قدرتمند شناخته می‌شود. گوش دادن به این نوع موسیقی ممکن است احساسات را تحریک کند و انرژی را افزایش دهد. با این حال، در برخی افراد ممکن است تمرکز را کاهش داده و منجر به پراکنده شدن ذهن شود.

 

6- موسیقی محلی:

معمولاً با فرهنگ و تاریخ یک منطقه و یا گروه خاصی ارتباط دارد. این نوع موسیقی می‌تواند به افراد کمک کند تا با ریشه‌ها و هویت فرهنگی خود بهتر آشنا شوند و احساس ارتباط عمیق‌تری با جامعه و فرهنگ خود داشته باشند.

موسیـقی محلی باعث ایجاد احساسات قوی و عمیق می شود. این نوع موسیـقی می‌تواند احساساتی مانند شادی، غم، عشق، امید و تعجب را در افراد القا کند و آن‌ها را با تجربه‌های عمیق و شخصی آشنا کند.

موسیقی محلی می‌تواند نقش بزرگی در حفظ تاریخ و آثار فرهنگی یک جامعه داشته باشد. این نوع موسیقی می‌تواند تجربه‌ها و داستان‌های قدیمی را به یادآوری کند و به نوعی به عنوان یک وسیله ارتباطی میان نسل‌های مختلف عمل کند.

 

7- موسیقی کار:

موسیـقی کار، به عنوان یک نوع انرژی مثبت، می‌تواند در افزایش تمرکز و تحرک در فعالیت‌های کاری و تمرینات بدنی (باشگاه) مؤثر باشد. این نوع موسیقی می‌تواند انگیزه و انرژی را در افراد بالا ببرد و بهبود عملکرد آن‌ها در وظایف روزمره را تسهیل کند.

موسیـقی کار معمولاً استرس و اضطراب را کاهش دهد و به افراد کمک کند تا اضطرابشان را در معرض فشارهای روزمره بهتر کنترل کنند.

موسیقی کار معمولاً با انگیزه و احساس قدرت مرتبط است. این نوع موسیقی می‌تواند احساس پیشرفت، قدرت و انگیزه را در افراد تقویت کند و آن‌ها را به سمت تحقق اهداف و تلاش بیشتر برای موفقیت هدایت کند.

موسیقی کار معمولاً در فعالیت‌های گروهی و تیمی استفاده می‌شود. این نوع موسیقی می‌تواند همبستگی و اتحاد را در افراد تقویت کند و باعث ایجاد یک ارتباط مثبت و همکاری بین اعضای گروه شود.

موسیقی محلی و موسیقی کار می‌توانند به عنوان یک وسیله قدرتمند برای بیان هویت، ارتباطات انسانی، ایجاد انگیزه و احساسات قدرتمند و ایجاد همبستگی در جوامع مختلف عمل کنند.

در زمان جنگ سربازان با گوش کردن به موسیقی که به عنوان موسیـقی ملی یا محلی بود انگیزه و انرژی بیشتری می‌گرفتند.

یا در زمان مسابقات ورزشی، ورزشکاران برای انگیزه و هیجان بیشتر از موسیقی هایی که انرژی مثبت داشتند بهره می‌بردند.

ماهیگیران معمولا در هنگام کار با صدای بلند آوازی می‌خوانند که شبیه آوا است و حس همدلی و همکاری بهشون دست می‌دهد.

از موسیقی آرامش بخش نیز برای کاهش استرس در مدیتیشن و یوگا استفاده می‌شود.

موسیقی به سبک پاپ و راک، هم پرانرژی هستند و هم قدرتمند و برای بالا بردن انگیزه بسیار مناسب می باشند. همچنین برای انواع مدلهای رقص انفرادی، گروهی و محلی هم به کار می‌روند.

 

همانطور که گفته شد؛ مطالعات بسیاری درباره تأثیرات مختلف انواع موسیقی بر عملکرد ذهن صورت گرفته است. هرچند که تأثیر موسیـقی بر عملکرد ذهن به شخصیت و وضعیت فرد نیز بستگی دارد و نمی‌توان این تأثیرات را به صورت کاملاً عمومی بیان کرد.

نویسنده و خبرنگار ایرانگرد: علی مشیرزاده