بلوار نلسون ماندلا یکی از معروف ترین خیابان های شمال تهران است. این خیابان جزو پر جمعیت ترین ها با این نام است خیابان جردن این شناخته شده است.
خیابان جردن یکی از بهترین و مجلل ترین مناطق تهران است و اکثر ساکنان شهر با نام آن آشنا هستند. این خیابان در دنیا به کلان شهر ایران معروف است. اکثر شرکت های بزرگ و قابل اعتماد ایران در این خیابان فعالیت می کنند.
علاوه بر این، خیابان جردن مملو از مغازه هایی با برندها و رستوران های معروف دنیاست که قیمت یک وعده غذا در آن ها برابر با حقوق هفتگی تعدادی از ساکنان تهران است. این خیابان مبادله ای برای خودروهای باکیفیت نیز می باشد. قبلاً برای دوره ها معروف بود، اما اکنون آنقدر شلوغ است که هیچکس نمی تواند در آنجا دوره بگذراند.
خیابان جردن واقع در منطقه 3 تهران یکی از خیابان های قدیمی است که مراکز تجاری و اداری بسیاری در آن واقع شده است. این خیابان از مکانی بالاتر از بزرگراه مدرس شروع شده و تا میدان آرژانتین ادامه دارد. یکی از ویژگی های جالب این خیابان وجود بیش از 15 سفارت کشورهای مختلف است. این سفارتخانه ها شامل کشورهایی مانند اروگوئه، یونان، مکزیک، ونزوئلا، سوریه، بحرین، ایتالیا، سریلانکا، فیلیپین، کنیا، سودان، لهستان و نیجریه است.
با شنیدن نام خیابان جردن ممکن است این سوال پیش بیاید که دلیل نامگذاری این خیابان چیست؟
با تحقیق بیشتر و مطالعه تاریخی می توان به پاسخ قطعی رسید. اما آنچه می توان گفت این است که هر نامی که برای یک خیابان گذاشته می شود، تاریخ و داستانی دارد که می تواند به اطلاعات فرهنگی و تاریخی ما کمک کند.
در این مقاله توسط ایرانگرد دلیل نامگذاری خیابان جردن را بررسی می کنیم.
خیابان جردن در تهران به افتخار نامگذاری شده است دکتر ساموئل مارتین جردنموسس و سازنده کالج آمریکایی تهران (که بعداً به دبیرستان البرز تغییر نام داد) انتخاب شد.
بیوگرافی و دستاوردهای دکتر ساموئل ام جردن (ساموئل ام. جردن)
دکتر ساموئل مارتین جردن (ساموئل ام. جردن) او در سال 1871 در نزدیکی شهر یورک در پنسیلوانیا ایالات متحده آمریکا به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلات ابتدایی و دبیرستان در سال 1895، مدرک لیسانس خود را از کالج لافایت دریافت کرد. در سال 1898 او مدرک کارشناسی ارشد الهی (MA) را از دانشگاه پرینستون دریافت کرد. در سال 1916 کالج لافایت به او درجه دکترا اعطا کرد.
دکتر ساموئل جردن در سال 1898 میلادی (1278 شمسی) به ایران آمد و یک سال بعد ریاست کالج آمریکایی تهران (دبیرستان البرز) را بر عهده گرفت. در سال 1913 (سال 1292 خورشیدی) با افتتاح کلاسهای باقیمانده، دوره دوازده ساله دبیرستان به پایان رسید.
دوران دکتر جردن در دبیرستان البرز دورانی پر از توسعه و گسترش امکانات آموزشی بود. در این دوره برای اولین بار فوتبال، بسکتبال و والیبال در برنامه تمرینی دانش آموزان قرار گرفت. پنج سال پس از افتتاح دبیرستان، پانسیون مک کورمیک هال (سالن مک کورمیک) در محوطه کالج ساخته شد. از آن زمان تاکنون هزاران دانش آموز عمر خود را در این مدرسه سپری کرده اند.
دکتر ساموئل مارتین جردن از سال 1899 تا 1940 رئیس کالج آمریکایی تهران (دبیرستان البرز) بود.
روابط عمومی دبیرستان البرز علی اکبر کاینی که نیم قرن از عمر خود را به تدریس در دبیرستان البرز گذرانده است، می گوید: »تأسیس دبیرستان البرز توسط دکتر جردن آمریکایی، باعث بهبود تحصیلات گروهی از جوانان شد که بعدها منشأ خدمات بسیاری به کشور ما شدند..»
برای قدردانی از شایستگی های فرهنگی خود در دبیرستان البرز در دوره قاجار و پهلوی دو نشان و نشان اعطا شد.
دکتر ساموئل جردن در سال 1319 هجری قمری ایران را ترک کرد و به آمریکا بازگشت.
در سال 1323 هجری شمسی دوباره دکتر جردن به ایران آمد. بازگشت اردن به ایران مورد استقبال شاگردانش قرار گرفت و مراسمی به افتخار وی برگزار کردند. یکی از تالارهای دبیرستان البرز به نام وی است و حتی سنگ قبری در اردن توسط ابوالحسن خان صدیکی که به پدر مجسمه سازی ایران شهرت دارد ساخته و به افتخار وی در ورودی تالار اصلی مدرسه گذاشته شد. پس از انقلاب، این مجسمه که ساخت آن 5000 تومان هزینه شد، از سردر مدرسه برداشته شد و به روایتی به کتابخانه دانشگاه امیرکبیر رفت.
او همیشه ایران را وطن دوم خود خوانده و همواره با احترام و عشق به این کشور نگاه کرده است. ایران برای او جایی بود که همیشه در قلبش جایگاه ویژه و ویژه ای داشت.
دکتر جردن سرانجام در 13 تیر 1331 برابر با 952 سال در سن 81 سالگی در منزل خود در شهر لس آنجلس آمریکا درگذشت و روزنامه های تهران این خبر را منتشر کردند.
دکتر ساموئل مارتین جردن از خارجیانی بود که خدمات بزرگ و جاودانه ای در تاریخ ایران ارائه کرد. این مثال مهمی است که ثابت می کند ملت ها می توانند در هر شرایطی به یکدیگر کمک کنند تا پیشرفت کنند. اگرچه در تاریخ رسمی مکتب البرز نامی از موسس آن به میان نمی‌آید، اما نام او همیشه در عرصه فرهنگ و معارف ایرانی باقی خواهد ماند. میراثی که دکتر جردن به ایران داد، یادگار افتخاری برای آن کشور است.
همچنین تغییر نام خیابان جردن در این سال ها موضوع داغی بوده است. این خیابان در ابتدا آفریقا نام داشت اما پس از مدتی تغییر نام دیگری پیدا کرد و به نلسون ماندلا معروف شد. اما علیرغم اینکه تغییر نام این خیابان ممکن است نشان دهنده جایگاه نلسون ماندلا در تاریخ و فرهنگ جهانی باشد، ما همواره احترام و قدردانی خود را نسبت به این خیابان و نام قدیمی آن حفظ کرده ایم. چرا که ما ایرانی ها هرگز خدمات و تاثیرات مثبتی که دکتر ساموئل مارتین جردن بر جامعه ایران در زمینه آموزش جوانان داشت را فراموش نمی کنیم. بنابراین، هنوز هم بسیاری از مردم این خیابان را به نام جردن می شناسند و می نامند.
به نظر می رسد با توجه به قدردانی ایرانی ها از نیروهای نظامی خود، فرقی نمی کند که خیابان جردن آفریقا نامیده شود یا نلسون ماندلا، یا حتی نام های دیگری بر اساس سلیقه رهبری شهر برای این خیابان انتخاب شود.
در ذهن تاریخی مردم ایران، خیابان جردن همیشه اردن خواهد ماند.
“از سخنان دکتر جردن: سخنانی که همیشه در قلب ما می ماند.
من یک میلیونر هستم زیرا هزاران فرزند دارم که هر کدام برای من، برای ایران و برای جهان میلیون ها ارزش دارند. “
“بچه ها، کشور شما تاریخ درخشانی دارد. بازگشت به آن روزهای درخشان به شجاعت و تلاش شما بستگی دارد. امیدوارم سخنان من در گوش و قلب شما باشد و برای مردم و کشورتان مفید باشد. “
در میان دیگر بزرگان، برای دکتر ساموئل جردن
ملک الشعرای بهار او در این باره نوشت:
کشور ما با اردن جایگزین شد
بس هرستان به کمک او گلشن شد
این باغ هنر که حالا از او دور بود
چشمانش به جمال باغبان برق زد
و همچنین:
جهل جز مرگ در اثر غفلت چیست؟
شما باید این بیماری را درمان کنید و بمیرید
گفتم طبیب درد جهل کیست؟
پیرمرد گفت که جردن، اردن!
منابع:
مجله آینده، سال سوم، شماره 7، فروردین 1324
خاطرات دانشکده البرز، احمد عبدی زاده دشتی، مجله لوح، شماره 2، آبان 1377.
تاریخچه دانشکده و دبیرستان البرز، دکتر مسعود شهیدی، سایت ایران و ایرانیان
مجسمه ای به یاد دکتر جردن، مجله تندیس، ش. 148، مه 2008
